HR-trends 2023 – De toekomst van HR en de impact van de pandemie op de wereld van het werk

Het is de derde keer dat we dit onderwerp in samenwerking met Haaga-Helia Hogeschool hebben onderzocht. Net als de twee eerdere onderzoeken hebben we de impact van veranderingen in internationaliteit, maatschappij, economie en bedrijfsleven op werkorganisaties en het werk en de rol van HR in organisaties onderzocht.  Bij het onderzoek werden 176 HR-professionals betrokken die werden gevraagd naar hun visie op de huidige stand van zaken van hun bedrijf en vergeleken hoe dat de komende drie jaar zal veranderen.

In totaal hebben we in dit geval vijf HR-trends samengesteld, die naar verwachting de komende jaren zichtbaar zullen zijn.

Duurzaamheid en duurzame ontwikkeling zijn geen nieuwe fenomenen, dus het verbaasde ons niet dit opnieuw te melden. De bevindingen zijn  echter dat het belang hiervan de komende jaren nog verder zal toenemen.

Binnen 2-3 jaar wordt geschat dat de impact van duurzaamheid en duurzame ontwikkeling een grotere impact zou hebben op de beslissingen en bedrijfsactiviteiten van het bedrijf.

79 procent van de respondenten schatte dat de zichtbaarheid van duurzaamheidswaarden in het bedrijfsleven zou toenemen, negen procent meer dan in de enquête van vorig jaar. 

De impact van duurzame ontwikkeling op de beslissingen van het bedrijf werd ook geschat op een iets sterkere stijging voor alle sectoren (economisch, ecologisch, sociaal en menselijk) in vergelijking met de resultaten van de enquête van vorig jaar.

Telewerken is slechts in veel bedrijven geïntroduceerd vanwege de uitzonderlijke situatie van COVID-19, en het belang ervan is in 2020 sterk benadrukt.

Van degenen die de open vraag beantwoordden, vermeldde 84/108 specifiek dat telewerken in het bedrijf is begonnen of verhoogd tijdens de noodtoestand, en schat dat dit ook in de toekomst het geval zal blijven.

Interessant is dat de helft van de respondenten verwachten dat telewerken de productiviteit van het werk binnen twee tot drie jaar zal verhogen. Vooral degenen die werkzaam zijn in kleinere bedrijven met minder dan 50 werknemers schatten dat de productiviteit van telewerken zal toenemen. Tweederde van de respondenten verwacht ook dat de flexibiliteit van de arbeidstijd de komende jaren zal toenemen.

Zelfsturing is lange tijd een van de belangrijkste trends in het beroepsleven geweest. In de praktijk betekent dit dat er meer verantwoordelijkheid verschuift naar individuen en teams.

De resultaten van het onderzoek suggereren dat de invloed van medewerkers in de nabije toekomst zal toenemen. De respondenten verwachten dat het personeel in de komende jaren meer invloed zal kunnen uitoefenen dan nu, bijvoorbeeld op werkinhoud, systeemontwikkeling en organisatieverandering. Management- en HR-experts, aan de andere kant, verwachten dat de empowerment van het personeel het meest toeneemt in termen van werkpraktijken en feedbackgeven.

Tegelijkertijd wordt het ontwikkelen van de eigen vaardigheden steeds belangrijker. Maar liefst 76 procent van de respondenten verwacht ook dat de verantwoordelijkheid van de werknemer voor zijn of haar eigen leerproces toeneemt vanaf het huidige niveau. De meerderheid van de respondenten verwacht ook dat er in de toekomst steeds meer steun zal zijn voor het zelfstandig ondernemerschap van werknemers.

De noodtoestand als gevolg van de pandemie heeft de overgang naar digitalisering in veel bedrijven versneld. Respondenten schatten dat de ontwikkeling van digitalisering, automatisering en robotica een aanzienlijke impact zal hebben op het werk van HR binnen 2-3 jaar, bv. het dagelijkse werk vergemakkelijken door handmatige werkstappen af te schaffen, processen en gegevensverwerking te stroomlijnen en te versnellen. Deze ontwikkeling maakt op zijn beurt tijd vrij voor andere zaken, zoals planning, coaching en ontwikkeling. De rol van HR verandert. Het gebruik van sociale media bij het wervingsproces in bedrijven neemt sterk toenemen. Ook bij het creëren van een werkgeversimago. 

De vijfde trend, die al zichtbaar was in het onderzoek van vorig jaar, betreft de locatie en digitalisering van informatie. Een significant verschil met de enquête van vorig jaar is dat volgens de respondenten de belangrijkste locatie van informatie in de organisatie niet langer een menselijk, maar een elektronisch platform is. In een enquête die in 2019 werd gehouden, dacht maar liefst 88 procent van de respondenten dat de belangrijkste informatie over een organisatie nog steeds bij mensen zit. In een nieuwe enquête schat 86 procent van de respondenten dat de belangrijkste informatie in een bedrijf steeds vaker op een elektronisch platform wordt opgeslagen. De populariteit van het papieren document neemt nog steeds af en het ziet ernaar uit dat de circulatie van papieren verder zal afnemen.

2020 was in veel opzichten uitzonderlijk. De pandemie die de wereld heeft geschokt heeft in korte tijd een revolutie teweeggebracht in het dagelijks leven van mensen, bedrijven en organisaties en als gevolg daarvan de manier waarop zij werken. In een crisissituatie moesten veel bedrijven overstappen op telewerken – een verandering die verschillende uitdagingen met zich meebracht.

In de enquête waren de effecten van de pandemie duidelijk zichtbaar bij de invoering van nieuwe maatregelen en in de toename van de werkdruk, rapportage en digitalisering van hr. De grootste uitdagingen  waren er op het gebied van welzijn op het werk, oriëntatie, opleiding en interne communicatie.

Hoewel de plotselinge overgang naar werk op afstand enige inspanning vergde van het management, het personeel en hr van het bedrijf, wijzen de antwoorden er ook op dat de noodtoestand de ontwikkeling van bedrijven versnelde.

De positieve effecten van de noodtoestand kunnen worden gezien als de invoering van digitalisering, toegenomen bereidheid tot verandering, de opkomst van zachte waarden en wederzijdse waardering voor meer debat, en ook meer vertrouwen in HR, waarvan het belang tijdens de crisis werd benadrukt.